Rebis – Ο Ερμής των δύο φύλων

Απεικόνιση από το βιβλίο του αλχημιστή Βασ.Βαλεντίνου “Aurelia Occulta Philosophorum” (Αυρηλιανά Απόκρυφα των Φιλοσόφων, 17ος αιώνας)

Το “Ερμητικό Ανδρόγυνο” στέκεται πάνω στον δράκο της φύσης, ο οποίος κείται στην φτερωτή σφαίρα της πρωταρχικής ύλης, από την οποία προήλθε το σύμπαν.

Το 4 (τετράγωνο) συμβολίζει τα στοιχεία της φύσης (φωτιά, νερό, γη, αέρας). Το 3 (τρίγωνο) ίσως συμβολίζει τις τρεις διαστάσεις. Συμβολίζει επίσης την αλήθεια που πηγάζει από τον θρίαμβο του πνεύματος πάνω στην ύλη. Δεν είναι τυχαίο ότι 4+3=7. Ο γνώμων και ο κανών, τους οποίους κρατάει στα χέρια του αντιπροσωπεύουν τον ουρανό και την γη, αλλά και τις αρσενικές και θηλυκές δυνάμεις. Αριστερά, στην πλευρά του αρσενικού, βρίσκονται η Αφροδίτη, ο Άρης και ο Ήλιος. Στην πλευρά του θηλυκού βρίσκονται ο Κρόνος, ο Δίας και η Σελήνη. Στην κορυφή απεικονίζεται ο τέλειος Ερμής. Όλα βρίσκονται μέσα στο Φιλοσοφικό Αυγό της Αλχημείας όπου επωάζεται το ανδρόγυνο. Το θείο βρέφος, ο νεογέννητος θεός…

 

Η συμβολική σημασία της εικόνας ανάγεται στην βασική αρχή των Ελλήνων φιλοσόφων “περί του ενιαίου και αδιαιρέτου της πρωταρχικής ύλης”, η οποία είναι αρσενικού αλλά και θηλυκού γένους ταυτοχρόνως.

Τι είναι το “Ανδρόγυνο”; Προέρχεται από τις λέξεις “άνδρας” και “γυναίκα” και υποδηλώνει την ένωση των δύο αντιθέτων πόλων (π.χ. φύλων, αρσενικό – θηλυκό) μαζί σε ένα συμβολικό και δημιουργικά αρμονικό σύνολο. Πάντως δεν ισοδυναμεί με τον αμφισεξουαλισμό (ερμαφροδιτισμό). Δεν υπονοεί μια σεξουαλική κατεύθυνση αλλά μια στάση απέναντι στην ίδια την ζωή. Τα ζευγάρια των αντιθέτων που αναζητά να ενώσει η έννοια αυτή είναι άπειρα (π.χ. δράση-αντίδραση, ζωή-θάνατος, χαρά-λύπη, ζέστη-κρύο κλπ). Στην καθημερινή μας ζωή προσπαθούμε να ενοποιήσουμε αυτά τα δύο αντίθετα και να τα ολοκληρώσουμε στην ζωή μας. Για παράδειγμα όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντός μας είναι πολύ υψηλή, βγάζουμε τα ρούχα μας και βάζουμε αίρ-κοντίσιον για να απομακρυνθούμε από τον καυτό πόλο προς στον κρύο ή και το αντίθετο. Το ιδανικό είναι η ενοποίηση του κρύου πόλου με τον ζεστό πόλο σε μια ενότητα που η θερμοκρασία δεν θα είναι ούτε πολύ χαμηλή αλλά και ούτε πολύ υψηλή, άρα η ιδανική. Αυτό αφορά και τα δύο φύλα (αρσενικό-θηλυκό). Κατά μια φιλοσοφική άποψη οι αληθινοί άνδρες δεν πρέπει να δείχνουν τα συναισθήματά τους (οι άνδρες δεν κλαίνε). Με παρόμοιο τρόπο οι γυναίκες πρέπει να είναι αλλά και είναι ιδιαίτερα συναισθηματικές. Η στάση του “Ανδρόγυνου” αναγνωρίζει αυτούς τους ρόλους σαν ακραίους και αφύσικους με ανάγκη να έρθουν σε κάποια ισορροπία. Αυτό σημαίνει ότι το σωστό είναι για τους άνδρες να δείχνουν τα συναισθήματά τους και για τις γυναίκες να μπορούν να δείχνουν συναισθηματικά δυνατές. Αν και τα αντίθετα στην ζωή μας δεν μπορούν να ενοποιηθούν σε μια ιδανική ενότητα, μπορούν να βρεθούν σε μια ισορροπία.

 

Michael Maier’s Atalanta Fugiens (1617)

Στο προσκήνιο ο Ερμής και η Αφροδίτη ενδίδουν σε ερωτικά παιχνίδια καθώς ο Έρως κρατάει την φαρέτρα του. Στο παρασκήνιο, μεταξύ δύο δίδυμων βουνοκορφών, βρίσκεται το θείο βρέφος ο Ερμαφρόδιτος, καρπός της ένωσής τους, το Rebis (Two-thing), με δύο κεφάλια και δύο φύλα (το αλχημιστικό ανδρόγυνο).

Ο Maier εξηγεί, “ita Rebis duorum montium inquilinus censetur, videlicet Mercurii & Veneris, unde & nomen Hermaphroditi ipsi inditum ab utroque parente”. Αυτό σημαίνει “το Rebis καταλαμβάνει τα δύο βουνά, του Ερμή (Mercury – υδράργυρος) και της Αφροδίτης (Venus), και το όνομά του (Ερμαφρόδιτος), προέρχεται από τα ονόματα των γονιών του”. Το βουνό του Ερμή των Φιλοσόφων (Mercury of the Philosophers) είναι οι δύο βουνοκορφές του Παρνασσού !!!

Σε αντίθεση με την παροιμία “βουνό με βουνό δεν σμίγει”.

Η δεξιά πλευρά του Rebis είναι αρσενική και η αριστερή θηλυκή, όπως ο Ερμής κάθεται δεξιά της Αφροδίτης. Στέκεται ακριβώς στην μέση και υποδηλώνει την ισορροπία ανάμεσα στα δύο αντίθετα.

χαλκογραφία Michael Maier’s Symbola Aureae Mensae (1617)

Απεικονίζει τον Albertus Magnus να δείχνει ένα αλχημιστικό ανδρόγυνο που κρατάει το γράμμα Υ.

Αντιπροσωπεύει την συμφιλίωση, ενοποίηση όλων των αντιθέτων (λογική – αισθήματα, πνεύμα – σώμα, σύγκρουση – αρμονία, μοναξιά – σχέση, δράση – αδράνεια, αρσενικό – θηλυκό, yang – yin, κλπ) αλλά ειδικά την ενοποίηση του συνειδητού με το ασυνείδητο σε μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα.

Πολλά έχουν ειπωθεί γι’ αυτήν την Μαγευτική “έννοια”….

Απο το ότι ήταν το “Στοιχείο των Στοιχείων” και το οποίο θα κατόρθωνε να μεταστοιχειώσει όλα τα μέταλλα σε χρυσό… μέχρι του ότι ήταν μια “αλληγορική έννοια”, κάτι σαν το “Ιερόν Δισκοπότηρον”, το “Γκράαλ” και που υπονοούσε την “Ιερά Γνώση”, την “Εσώτερη Γνώση”, την “Μυστική Θεία Γνώση”.

Που είναι η “Αλήθεια” και που είναι ο “Μύθος” άραγε?

“Διάλεξε για Λίθο εκείνο, μέσα από το οποίο οι βασιλιάδες τιμούνται στο στέμμα τους και μέσα από το οποίο οι γιατροί θεραπεύουν τους αρρώστους τους, γιατί αυτός είναι κοντά στην φωτιά”, έγραφε ο Αλχημιστής στο Rosarium Philosophorum.

Ο Αλχημιστής, πρόβαλε αυτό το εσωτερικό συμβάν σε μια εξωτερική μορφή.

Έτσι γιαυτόν, ο εσωτερικός εαυτός εμφανιζόταν με την μορφή του “Λίθου”, για τον οποίο ο Tractatus Aureus λέει:

“Κατανόησε ω γιε των Σοφών, αυτό που σου φωνάζει ο πολυτιμότατος Λίθος. <Προστάτεψέ με και θα σε προστατέψω. Δός μου αυτό που μου ανήκει και θα σε βοηθήσω. Aυτός που αναζητά την αλήθεια, ακούει τον Λίθο και τον Φιλόσοφο να μιλούν με ένα στόμα”.

Προβάλλοντας τις εσωτερικές διεργασίες στην ύλη, ο εργάτης της Τέχνης έβλεπε έξω από αυτόν να υφίσταται ο μετασχηματισμός, ο οποίος έμοιαζε να του φωνάζει: “Εγώ είμαι ο μετασχηματισμός”.

Λίγοι όμως ήταν αρκετά έξυπνοι να καταλάβουν ότι αυτός ήταν ο ΔΙΚΟΣ τους μετασχηματισμός.

Οι σοφοί εργάζονταν για τον μετασχηματισμό του εαυτού τους. Οι ανόητοι ματαιοπονούσαν άσκοπα να μετασχηματίσουν την ύλη…

Άρα το Rebis είχε μια κυριολεκτική και μια μεταφορική έννοια – υπόσταση..

Οι Αλχημιστές μέσω του Μεγάλου Έργου παρασκεύαζαν την Φιλοσοφική Λίθο, μια αλχημικής ένωσης, με βασικά συστατικά παραγωγής της τις “πρωταρχικές ουσίες” από τον υδράργυρου, το θειάφι και το αλάτι.

Ο σύγχρονος φιλόσοφος-αλχημιστής και μύστης Φουλκανέλλι, γράφει χαρακτηριστικά για την Φιλοσοφική Λίθο «Παρουσιάζεται σε μας με τη μορφή διάφανου σώματος με χρώμα βαθύ κόκκινο που κιτρινίζει στην κονιορτοποίησή του, είναι σώμα συμπαγές και ευκολότηκτο, παρόλο που είναι σταθερό σε όλες τις θερμοκρασίες το κάνουν δριμύ, φλογερό, διεισδυτικό, αμετάβλητο και μη ασβεστοποιούμενο…».

Η Φιλοσοφική Λίθος χρησιμεύει στην προετοιμασία της Πανάκειας, του ελιξιρίου της αθανασίας που οι θαυμαστές ιδιότητές της, είναι να κρατά τον κάτοχό της σε μόνιμη υγεία, νεότητα και να του χαρίσει την σωματική αθανασία και όπως μας λέει ο Γκριγιώ ντε Ζεβρύ, ο κάτοχός της Φιλοσοφικής Λίθου «qui nescit occasum dies» δηλ. «θα δει την αιώνια μέρα, τη μέρα χωρίς τέλος».

Η Φιλοσοφική Λίθος έχει ακόμη την ιδιότητα και τη δυνατότητα να μεταστοιχειώνει όλα τα ευτελή μέταλλα σε χρυσό και ασήμι. Η πρώτη αναφορά για τη συγκεκριμένη αλχημική ουσία, αποδίδεται στο Ζώσιμο τον Θηβαίο ή Πανοπολίτη (250-300 μ.Χ).

οι πραγματικοί αλχημιστές προσπαθούσαν με πάθος να κατασκευάσουν τη φιλοσοφική λίθο και το ελιξίριο της αθανασίας. Όπως έγραψε ο Benedictus Gigulus το 1607, τον 15ο αιώνα μ.Χ. υπήρχαν περίπου δέκα πέντε αλχημιστές που ήταν κάτοχοι της φιλοσοφικής λίθου.

Συναντούμε τις ίδιες δοξασίες στην Κεντρική και Δυτική Ευρώπη: συγκεκριμένοι ερμητιστές και αλχημιστές είχαν την φήμη πως ζούσαν αιώνια, χωρίς όμως να αναγνωρίζονται από τους συγχρόνους τους (ένα καλό παράδειγμα είναι η περίπτωση του Νίκολας Φλάμελ)

Μια αινιγματική χαρισματική προσωπικότητα ήταν ο φιλόσοφος- αλχημιστής Francis Bacon, που λέγεται μάλιστα πως είναι στην πραγματικότητα ο συγγραφέας των έργων που υπογράφοντα με το όνομα του Σαίξπηρ. Ασχολήθηκε με πάθος με την αλχημεία και είχε μεγάλες επιτυχίες. Σκηνοθέτησε μια κηδεία στην Αγγλία το 1626 και έφυγε κρυφά στην Ολλανδία και εκεί αφιερώθηκε στην αλχημεία. Εικάζεται πως σε ηλικία 104 ετών πέθανε, αλλά «Στον τάφο του στην εκκλησία του Αγίου Μιχαήλ στο St. Albans, βρέθηκε μια κούκλα από μόλυβδο…». Ο F. Bacon είναι ένας αλχημιστής που πιθανόν μέσω κάποιας αλχημιστικής φόρμουλας κατάφερε να βρει τον τρόπο να παραμείνει στη ζωή. Ο Παράκελσος, ο Μπλαίζ ντε Βιζενέρ, ο Κόμης Σεν Ζερμέν, ο Αλασάνδρος Καλιόστρο, ο Νικόλας Φλαμέλ και η Περνέλ, ο Ραυμόνδος Λούλλος, ο Αρτέφιος κ.α. υπήρξαν ικανότατοι αλχημιστές και για πολλούς απ΄ αυτούς κυκλοφορεί η φήμη ότι κατάφεραν –όπως έχω προαναφέρει- να κατακτήσουν την σωματική αθανασία. Ο Francis Barrett στο βιβλίο του «Magus or celestial intelligencer» γράφει χαρακτηριστικά στον υπό μύηση μαθητή του Μουσαίο για την αλχημεία: «Συνεπώς, εσύ νέε, που δεν έχεις παρά λίγα χρόνια να ζήσεις, μελέτησε το πώς να φτάσεις τη λίθο που διδάσκουμε θα παρατείνει την ομορφιά της νιότης σου, ακόμα και αν ζήσεις αιώνες…».

Αρκετά σοβαρές νύξεις, κάνει και η Ε. Μπλαβάτσκυ είχε φαίνεται, ασχοληθεί με την αλχημεία γιατί όπως αναφέρει σε βιβλία της: «Το ελιξίριο είναι κρυμμένο σε κάθε άνθος, σε κάθε πέτρα και σε κάθε ορυκτό σε ολόκληρη τη γη… η αλχημική αποσύνθεση του καθαρού αέρα θα μας έδινε τη ζωή και το ελιξίριό της…» («Μυστική Δοξασία» Ε. Μπλαβάτσκυ, Τόμ. Ι, σελ.806) αλλά δεν μένει εκεί αφού αποκαλύπτει με το παρακάτω απόσπασμα τα εξής: «Εκείνος που θα μεταμόρφωνε αλλοτροπικώς το αδρανές οξυγόνο σε Όζον ως τον βαθμό της αλχημιστικής δραστηριότητας, επαναφέροντας το στην αγνή του ουσία θα ανακάλυπτε ένα υποκατάστατο του ελιξιρίου της μακροζωίας και θα μπορούσε να το χρησιμοποίηση για πρακτικούς λόγους…» («Μυστική Δοξασία», Ε. Μπλαβάτσκυ, Τόμ. Ι, σελ. 202).

«Υπάρχει ένα γερμανικό βιβλίο με τον τίτλο «Συλλογή Ιστορικών καταγραφών, σχετικά με ορισμένα αξιοσημείωτα περιστατικά της ζωής μερικών επιζώντων Ειδικών». Αυτό το βιβλίο τυπώθηκε το 1780…Τώρα, αυτός ο άνθρωπος δεν ήταν ένας απόλυτα ικανός Αλχημιστής, και δεν μπορούσε να φτιάξει χρυσό ή το Ελιξίριο της Ζωής, γιατί, καθώς είπε, δεν μπορούσε να βρει μια γυναίκα αρκετά α γ ν ή και συγχρόνως πρόθυμη να τον βοηθήσει στην εργασία του. γιατί, καθώς είναι γνωστό σ΄ όλους τους Αλχημιστές, για την επίτευξη της ανώτατης διαδικασίας, απαιτείται η συνεργασία του αρσενικού και του θηλυκού στοιχείου. Έτσι, αυτό το πρόσωπο δεν μπορούσε να φτιάξει καθαρό χρυσό μπορούσε όμως ν΄ αλλάξει την φύση των μετάλλων… Επέμενε, ότι θα μπορούσε να κάνει τον εαυτό του να ζήσει χίλια χρόνια, αν είχε βρει το κατάλληλο πρόσωπο να τον βοηθήσει στην αλχημική εργασία του». ( «Μαγεία Λευκή και Μαύρη», Φραντς Χάρτμαν, εκδ. «Δίδυμοι»).

Το γνωστό “Αλχημικό πείραμα”, παραγωγής “Αλχημικού χρυσού”, και όχι πραγματικού χρυσού, περιγράφεται και σε ένα από τα βιβλία του Stanislas De Guaita, “Το πρόβλημα του κακού στο αστρικό πεδίο”.

Ουσιαστικά αποτελεί μία ένωση Θείου (Αφροδίτη) και Υδράργυρου (Ερμή), δηλαδή Θειούχο Υδράργυρο (‘Aλας-Φιλοσοφική λίθος-Ερμαφρόδιτο).

Σύμφωνα επίσης και με τον Αλχημικό γάμο του Κρίστιαν Ροζενκρόιτς, αποτελεί το πάντρεμα του ‘Ανιμους και της ‘Ανιμας, του ‘Ηλιου και της Σελήνης, του αρσενικού και του θηλυκού, της λογικής και του συναισθήματος, του συνειδητού και του υποσυνειδήτου, και όλων των εσωτερικών δίπολων, ή σταυρών, με αποτέλεσμα την Εναρμόνιση, δηλαδή το Ρόδο.

Είναι αξιοσημείωτο μάλλιστα, πως κατά την διάρκεια του πειράματος, η λίθος αλλάζει χρώματα ανάλογα με την φάση εξέλιξής της, και αλληγορικά αντιστοιχεί στις σφαίρες της Καμπάλας, μέχρι να φτάσει στην Ολοκλήρωση ή απλά στην Τελείωση.

Το παραγόμενο του πειράματος είναι Θειούχος Υδράργυρος και όχι Χρυσός, λόγω του ότι στο εξελικτικό επίπεδο που βρισκόμαστε, δεν μπορούμε ποτέ απόλυτα εμείς οι άνθρωποι να τελειοποιήσουμε την Χρηστότητα, αλλά μόνο να την προσεγγίσουμε.

“Tempora patet occulta Veritas”, “Με τον καιρό, η κρυμμένη αλήθεια θα αποκαλυφθεί” (F. Bacon, από το “Nova Atlantis”)

Στο βιβλίο “Wassenaer’s Historishe Verhaal” του με αρχικά αναφερόμενου συγγραφέα, L.D.V.Z. ,αναφέρεται: «Σεις οι ίδιοι είσθε η φιλοσοφική λίθος, η ίδια σας η καρδιά είναι η πρώτη ύλη που πρέπει να μετουσιωθεί σε καθαρό χρυσό» Αυτή είναι η αληθινή φόρμουλα του έργου, η καθαγίαση του εσωτερικού ανθρώπου και πάρεργόν της, η άσκοπη προσπάθεια μεταστοιχείωσης της κοινής ύλης σε εξευγενισμένη.

Τα σύμβολα έχουν το μεγάλο πλεονέκτημα να μπορούν να ενώνουν ετερογενείς ή ακόμα και ασύμμετρους μεταξύ τους παράγοντες, σε μια μοναδική εικόνα.

Με την παρακμή της αλχημείας, η συμβολική ένωση του πνεύματος και της ύλης κατέρρευσε, με αποτέλεσμα να βρίσκεται ο σύγχρονος άνθρωπος ξεριζωμένος μέσα σε έναν κόσμο από τον οποίον έχει αφαιρεθεί η ψυχή.

Ο Σοφός έβλεπε την ένωση των αντιθέτων, είτε αναφέρεται σαν Ερμής και Αφροδίτη στην σύνθεση του Ερμαφρόδιτου, είτε οποιοδήποτε άλλο δίπολο, μέσα από το σύμβολο του δέντρου.

Έτσι δεν είναι παράξενο που το ασυνείδητο του σημερινού ανθρώπου, που δεν αισθάνεται πια άνετα μέσα στον κόσμο και δεν μπορεί να βασίσει την ύπαρξή του, ούτε στο παρελθόν που δεν υπάρχει πια, ούτε στο μέλλον που δεν έχει έλθει ακόμα,

χρειάζεται να επανέλθει στο σύμβολο του κοσμικού δέντρου που είναι ριζωμένο σε αυτόν τον κόσμο και φτάνει μέχρι τον ουρανό –το δέντρο που είναι επίσης ο άνθρωπος.

η Φιλοσοφική Λίθος, και το Ελιξίριο της Ζωής, αποτελούν αλληγορικές έννοιες, που αντιπροσωπεύουν την μέγιστη κατανόηση και συναισθηματική ωριμότητα που θα μπορούσε να πετύχει ο άνθρωπος. Σε εκείνο το στάδιο ο άνθρωπος γίνεται Σοφός, Γνώστης της Αλήθειας, Ψυχικά Δυνατός, Αγωνιστής του Δικαίου, Ανθρωπιστής, και επομένως είναι καταλύτης μεταστοιχείωσης οποιουδήποτε γεγονότος ή ψυχισμού από αρνητικό σε θετικό, μέσα στα όρια των φυσικών νόμων.